İranlı Azeri lider Profesör Çehreganlı ya göre bu yaz İran’da başlayacak olan hareket tam bir ayaklanma ve özgürlük hareketi olacağını ve İran’daki tüm etnik gurupların bu kez kararlı olarak Şah yönetiminin yerini alan daha baskıcı yönetim olan Molla yönetimine karşı ayaklanacaklarından emin olduğunu söyledi. Tüm etnik guruplar içindeki liderlerin bir birbirleri ile görüştüklerini anlatan Mahmudeli Çehreganlı demokrati ve tam özgür olan federal bir İran içinde yaşamak istediklerini, kendi meclis, kendi dilleri ve kendi yöneticilerini seçmek için harekete geçeceklerini kaydetti.

İran’da hareketi Azeriler başlattı

İran’da 35 milyon Türk yaşadığını vurgulayan Çehreganlı, İranlıların Azeri olarak tanımladığı bu kişilerinse kendilerini Türk olarak tanıttıklarını söyledi. İran’da meydana gelen olaylarda devrik şah Pehlevi’nin kısmi etkisi olmasına rağmen esas hareketin İran’da yaşayan Azerilerden kaynaklandığı söyledi ve sebebini de şöyle anlattı;

"- Her yıl milyonlarca kişi bizim özgürlük anıtımız olan Babek kalesinde toplanır. Bu toplantıya katılanların geçtiğimiz yıllarda 4-5 Temmuz tarihlerinde yapılana 1200 000 kişi katıldı. Bu toplantıyı izleyen İran polis ve istihbarat örgütleri katılanların resimleri çekilerek tek tek bu kişiler sorgulandı ve tehdit edildi. Şimdi bu yılki toplantılara çok daha büyük bir kalabalığın katılması bekleniyor. Molla yönetimi bu nedenle Tebriz’de gece sokağa çıkma yasağı uyguluyor. Bu tarihlerde ayrıca Tebris’de başlayan eski öğrenci olaylarının da yıldönümü. Şu andaki hareketler yalnız Tahran’da değil Azerilerin başkenti olan Tebriz de de var ve daha büyük boyutlarda. İran’da esas ayaklanma buralardan ve bu hareketlerden başlayacak."

 İran’da dört kez devrim hareketi olduğunu ve bunların tamamını da Azerilerin başlattığını belirten Çehreganlı, 1905-1911 ilk olay Tebriz’de başladığını, 1920’de ikinci hareketin gene Tebriz’de, 1945-1946’da Azerilerin kendi devletlerini kurduğunu bir yıl ayakta kalan bu devletin Ruslar tarafından 40 000 kişinin öldürülmesi ile bastırıldığını ve son olarak ta 1979 yılındaki Şah’a karşı ayaklanmanında Tebriz’den çıktığını söyledi.

Pehlevi’nin İran’da başa geçme şansı hiç yok

İran şahı ve oğlu Rıza Pehlevi ile temasta olup olmadıklarını sorunca bu kez Çehreganlı isyan ederek, İran’daki Türklerin yani azeri, Türkmen ve Türklükten gelen Türkçe konuşan ne kadar kişi varsa hepsini "eşşek" olarak tanımlayıp kendi dillerini yasakladığını özellikle Azerilere karşı çok ağır muamele ettiğini söyledi. Bu nedenle İran’da kimse Azeriler, farsiler, kürtler ve arapların hiçbirinin şahın yeniden işbaşına geçmesine izin vermeyeceğini vurgulayan Çehreganlı, Rıza Pehlevi’nin annesi Ferah Diba’nın da aslen Tebrizli Türk olduğunu ancak oğlunun İran’a yayın yapan bir İran televizyonuna bundan 3 ay önce verdiği bir demeçte, İran’da Türklerin hakimiyetinin İran halkına yönelik bir alçaklık olarak tanımladığını söyledi.

 İran’da molla hareketi içindeki olayların çoğunun danışıklı döğüş olduğunu anlatan Çehreganlı, *****hurbaşkanı Hatemi’nin Hamaney’in izni ve haberi olmadan hiç bir şey yapamayacağını ve molla gurubunun başında bulunan Hamaney’in se İran’da tamamen kontrolu elinde tuttuğunu söyledi. Amerika’nın İran’a yönelik teşhisinin doğru olduğuna işaret eden Çehreganlı, bu konuda Avrupa’nın işin ciddiyetinin farkında olmadığını belirtti.

Çehreganlı kimdir?

Profesör Mahmudeli Çehreganlı, Washington’da ABD kongresi nden senatör ve milletvekilleri ve Düşünce üreten kurumlarla, yönetimden Dışişleri Bakanlığı ile Beyaz Saray Ulusal Güvenlik kurulunu n ilgili birimlerinin yetkilileri ile görüşmeler yaptı. İran’da devrim sonrası 600 000 oyla milletvekili seçilen Çehreganlı aslında Mollaları rahatsız etti defalarca göz altına alınıp işkenceye tabi tutuldu. Türkiye ve İsrail casusluğu ile suçlanan Çehreganlı, başına yediği bir dibçik nedeniyle bir gözü kör bir tarafı felç oldu.

Çehresi Kanlı anlamına gelen soyadına sahip Mahmudeli, 1956 yılında Şebester ilinin Çöhreganlı köyünde dünyaya geldi. Annesi ve babası öğretmen olan Çehreganlı ilk ve orta eğitimi ardından Tebriz Üniversitesinde Fars dili ve edebiyatı dalında okudu. 1984 yılında Üniversitesi bitiren Çehreganlı daha sonra Pedagoji dalında lisansüstü eğitim gördü. Fars dilinde Türkçe sözler konusundaki tezi rejimi tedirgin etti. Daha sonra İran devrimi ardından Irak ile olan savaş sırasında askere giden ve Irak’a karşı savaşan Çehreganlı mollaların devrim sırasında Azerilere verdikleri sözlerin hiçbirini tutmadığını görünce bu kez ayaklandı ve rejime karşı çıktı. Defalarca tutuklanan Çehreganlı, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Anan’ın yazdığı rica mektubuyla İran dışına çıkabildi. Habergazete