TÜRK DÜNYASI

Türk Dünyasının ölüm üçgeni || Azerbaycan || Kazakistan || Kırgızistan || Kıbrıs || Türkmenistan || Özbekistan || Tacikistan || Tataristan || Çuvaşistan || Başkırdistan || Yakutistan || Hakas Cumhuriyeti || Gagavuz (Gökoğuz) || Altay Cumhuriyeti || Çeçenistan || Dağıstanlılar || Irak Türkmenleri

KIRGIZİSTAN

Konumu ve Coğrafi Yapısı || İklim || Ekonomi || Nüfus || Eğtim ve Kültür

Konumu ve Coğrafi Yapısı:
Kırgızistan Türklerinin yaşadığı ülke manasına gelen Kırgızistan'ın bugünkü yüzölcümü 198.500 km2, nüfusu 4,5 milyon ( 1989'da 4.291.000 ) ve başkenti Bişkek şehiridir. Kırgızistan: Kazakistan, Özbekistan ve Çin işgalindeki Doğu Türkistan ile komşu bulunmaktadır.

70° - 80° Doğu enlemi ( Greenwich'e göre ) ile 43°,24° - 39°, 37° Kuzey arzı arasında bulunan Kırgızistan Cumhuriyeti, Orta Asya'nın Kuzey-Doğu köşesindeki dağlık bölgede kurulmuş bir müslüman Türk Cumhuriyetidir. Kuzeyinde İli ötesi Ala-tavı, Küngey, Kırgız Dağları sırtları ve daha ötede, Batı'ya doğru Çu Nehri, Batı'da tanrı Dağları ( Tiyan Şan ) silsilesinin Güney Batı kısımları ( 5.000 m yükseklikte ), güney'de İli ötesi dağ sırtları ( 7.000 m yükseklikte ), Doğu'da Tanrı dağları ( Tiyan Şan )'nın orta kısmı ( Han Tengri, 7.000 m) ve Güney Doğu'da Kaşgar ve Kök-Şal dağları ile hudutlanır. Tanrı dağları ( Tiyan-Şan) eteklerinin bir kısmı teşkil eden Çu ve Talas vadileri ile Fergana vadisi buraya dahildir.

Dağlık bir bölge olan Kırgızistan'da çeşitli göller oluşmuştur. Dünyadaki en büyük krater göllerinden biri olan Issık-Köl Kırgızistan'da bulunmaktadır. 6.202 km2 bir alana sahip olan Issık-Köl, 702 metrelik derinliği ile büyük bir su rezervine sahiptir. Son-Köl ile Çatır-Köl diğer büyük gölleri teşkil ederler.

Bu dağlık ülkede nehirlerin en belli başlıları ise şöyle sıralamak mümkündür:

Narın nehri, Tar Nehri, Kurşab ( Şır-derya'ya akar ), Kızıl Su (Amu-derya'ya kavuşur ), Aksu Nehri, Aksay-Koşkul ( Tarım'a akar ), Mucun Nehri, Çu nehri, Talas Nehirleri. Bu nehirler üzerinde kurulan sayısız hidro-elektrik santrallerinden bol miktarda enerji elde edilir ( 165 - 175 milyar kw.). Bu santrallerden elde edilen enerji Kırgızistana yettiği gibi, komşu ülkelere de ihraç edilir.

İdari yönden beş bölgeye ayrılan Kırgızistan'da, bu bölgeler aynı zamanda coğrafi bölge olarak da bilinir. Bu bölgeler şunlardır: Bişkek, Issık-Köl, Tanrı Dağları, Celalabad ve Oş'dur.

İdari bakımdan olduğu gibi, iktisadi bakımından da ülke bölgelere ayrılmıştır. Bu iktisadi bölgeler şunlardır:

1-Fergana: Ülke nüfusunun % 42'sini barındıran bu vadinin pamuk, ziraat ve hayvan üretiminde de başta geldiği bilinmektedir.

2- Çu ve Kebin vadileri ile Ala-Tav etekleri: Bu bölgede de ziraat, tütün ve hayvan üretiminde önde gelir.

3- Talas vadisi: Ziraat, tütün ve hayvan beslemede önde gelen bölgelerden biridir.

4- Issık-Köl havzası: hayvan besleme, afyon ve hardal yetiştirmede önemli bir merkezdir. Tanrı dağları bölgesi hayvancılıkta ve ziraatçılıkta ileri gitmiştir.

İklim:
Kırgızistan tam bir kara iklimine sahip olduğu için yağış yönünden oldukça fakirdir. Fakat dağlara yağan karların erimesi ile oluşan ırmaklar ve akarsular, irili ufaklı göller meydana getirir ki bunların tamamı mevcut vadileri sulamaya kafi gelmektedir. Yaz ile kış, gece ile gündüz arasındaki ısı farkı çok fazladır. Bitki örtüsü iklim ve coğrafi yapıya göre çok değişkendir. Ülkenin % 6'sı ormanlarla kaplıdır. 2000 m ile 3200 m arasında çeşitli bitki türlerine rastlanır. Bunlar, ormanlar, otlar ve çalılıklardır.

<<< geri

ileri >>>